Kwasowa erozja szkliwa zębów. Co to jest i jak wspomóc jej leczenie?

Kwasowa erozja szkliwa powoduje ubytki w zębach. W zaawansowanej formie może skutkować nawet przezroczystością końcówek zębów i ich kruszeniem. Do rozwoju dolegliwości przyczyniają się m.in. zła dieta czy nieodpowiednie nawyki. Jak zapobiec kwasowej erozji szkliwa i jak ją leczyć, gdy się pojawi?

Co to jest kwasowa erozja szkliwa?

Kwasowa erozja szkliwa to patologiczne i przewlekłe uszkodzenie tkanek twardych zębów. Jest ono nieodwracalne i skutkuje stopniową utratą szkliwa, czasem aż do jego całkowitego zaniku. Co ważne, zmiana ma charakter niepróchnicowy, a jej przyczyną są kwasy pochodzenia:

• egzogennego – wynikają z nieprawidłowej diety, bogatej m.in. w kwaśne napoje i owoce cytrusowe;
• endogennego – pojawiają się w wyniku chorób, np. refluksu żołądkowego.

Postępowanie kwasowej erozji szkliwa (zarówno u dzieci, jak i dorosłych) może przebiegać w dwóch formach:

• aktywnej – ubytki w zębach mają wyraźnie odgraniczone brzegi, a zębina przybiera jasny odcień;
• przewlekłej – zanikanie szkliwa ma charakter nieregularny, zęby przyjmują lekko zaokrąglone kształty, zaś zębina ma kolor ciemnożółty lub brązowy. 

Przyczyną kwasowej erozji szkliwa jest również spożywanie zbyt wielu produktów o silnie kwaśnym odczynie pH. Szkodliwe są zarówno gazowane i kwaśne wyroby (m.in. napoje energetyczne i słodzone), jak i mniej oczywiste pozycje spożywcze, np. kawa czy herbata. Regularne spożywanie ich skutkuje rozpuszczaniem szkliwa oraz jego odbarwieniem.

Zbyt częste szczotkowanie zębów

Nadmierne szczotkowanie zębów to kolejna przyczyna kwasowej erozji szkliwa. Przede wszystkim zbyt częste powtarzanie tej czynności (zwłaszcza przy użyciu za twardej szczoteczki) może prowadzić do powolnego niszczenia szkliwa. Co więcej, mycie zębów tuż po spożyciu kwasowego posiłku naraża świeżo nadtrawione kwasem tkanki zęba na mechaniczne uszkodzenia.

Niedostateczna produkcja śliny

Erozja szkliwa może pojawić się również wskutek niedostatecznej ilości śliny w jamie ustnej. Ma ona bowiem działanie buforujące kwasy, a więc zapobiega zmianom odczynu. Co więcej, bierze udział w remineralizacji, a w jej składzie znajdują się wapń i fosfor, które budują szkliwo. Wysuszona jama ustnej, w której brakuje śliny, jest więc środowiskiem sprzyjającym rozwojowi kwasowej erozji szkliwa i jego stopniowemu niszczeniu.

Jak przebiega erozja zębów?

Postęp erozji zęba stopniowo odkrywa osłonkę na powierzchni zęba. Następnie kwaśne substancje przenikają głębiej, tym samym uwidaczniając zębinę. Z czasem szkliwo traci związki nieorganiczne, staje się matowe, a w końcu wykrusza się. Zęby przyjmują wówczas żółty kolor. Brak leczenia erozji kwasowej zębów prowadzi do pogłębiania się ubytków i coraz większych problemów z uzębieniem.

Erozja szkliwa – objawy

Najbardziej zauważalnym objawem erozji zęba jest nadwrażliwość na ciepłe oraz zimne pokarmy i ból w jamie ustnej. Osoby dotknięte tym problemem zmagają się również z:

• przebarwieniem zębów i ich zmatowieniem;
• powstawaniem ubytków i pęknięć;
• kruszeniem się szkliwa;
• przeziernością szkliwa (końce zębów stają się przezroczyste).

Kwasowa erozja szkliwa – jak jej zapobiegać?

Przy zapobieganiu kwasowej erozji zębów kluczowe są regularne wizyty u dentysty. Kontrole u specjalisty pozwalają wykryć zmiany na wczesnym etapie i wprowadzić odpowiednie korekty w trybie życia. Ponadto warto trzymać się kilku wskazówek:

1. Modyfikacja diety – ograniczenie lub wyeliminowanie z jadłospisu gazowanych napojów oraz bardzo kwaśnych dań
2. Unikanie szczotkowania zębów po kontakcie z kwasami – po zjedzeniu kwaśnego posiłku należy wstrzymać się z czyszczeniem zębów.
3. Wybór odpowiedniej szczoteczki – jeśli pacjent zmaga się już z nadwrażliwością, do mycia zębów warto wybrać szczoteczki o miękkiej lub średniej twardości.
4. Prawidłowa technika mycia zębów – uzębienie należy oczyszczać z pomocą techniki wymiatania, by w pełni pozbyć się resztek pokarmów i zapobiegać ich osadzaniu na szkliwie.
5. Dopasowanie pasty do stanu szkliwa – osoby, które zauważyły u siebie kwasową erozję zęba, powinny wybierać pasty o mniejszych właściwościach ściernych.

Erozja szkliwa – na czym polega leczenie?

Leczenie kwasowej erozji szkliwa przebiega pod nadzorem dentysty. Polega ono przede wszystkim na ograniczeniu nadwrażliwości zębów i zapobieganiu rozwoju dolegliwości. Ze względu na jej nieodwracalny charakter, naprawy szkód wyrządzonych przez erozję dokonuje się zwykle poprzez zastosowanie licówek lub koron porcelanowych.

Podsumowanie

Kwasowa erozja zębów może spotkać każdą osobę, która spożywa wiele gazowanych napojów, cierpi z powodu niektórych chorób lub nieprawidłowo szczotkuje uzębienie. W zapobieganiu tej dolegliwości pomaga jednak zmiana nawyków oraz stosowanie do wskazówek dentysty. Leczenie erozji szkliwa jest możliwe głównie poprzez nałożenie licówek lub koron, dlatego warto postawić na odpowiednią profilaktykę i zredukować ryzyko kruszenia się szkliwa.

Bibliografia:

1. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1600-0722.1996.tb00063.x
2. https://dbc.wroc.pl/Content/8307/PDF/03-kaczmarek.pdf
3. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/00220345910700060601
4. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/40478/27914
5. https://www.cuimc.columbia.edu/news/brushing-immediately-after-meals-you-may-want-wait
6. http://www.ksiaznica.home.pl/nowastomatologia/snsn.php?ktory=3566