Mycie zębów w przedszkolu i szkole podstawowej – profilaktyka wczesnoszkolna

Dbanie o higienę jamy ustnej to nawyk, który warto wykształcać już u najmłodszych. Z tego powodu dzieci w przedszkolach oraz szkołach – często wspólnie i pod czujnym okiem wychowawcy – myją zęby po posiłkach. Co daje mycie zębów w przedszkolu i szkole? Jaki kubeczek i szczoteczkę do przedszkola warto nabyć i na co zwracać uwagę przy zakupie? Wyjaśniamy.

Mycie zębów w przedszkolu i szkole – dlaczego jest ważne?

Mycie zębów w przedszkolu i szkole wspiera naukę prawidłowej higieny jamy ustnej oraz wspomaga dbanie o stan uzębienia najmłodszych. Szczotkując zęby w przedszkolu oraz szkole podstawowej dzieci mają okazję powtórzyć i utrwalić zasady dbania o zęby, które zdobyły w domu. Zdarza się również, że to właśnie w tych placówkach otrzymują odpowiednie wsparcie, pozwalające im wytworzyć właściwe nawyki. Szczotkowanie zębów w przedszkolu i szkole jest ważne również ze względów zdrowotnych. Nieusunięcie resztek jedzenia z powierzchni zębów oraz z przestrzeni międzyzębowych, sprzyja rozwojowi próchnicy mleczaków i zębów stałych. Ponadto gromadzenie się kamienia nazębnego może prowadzić do pojawienia się stanu zapalnego dziąseł i rozwoju paradontozy.

Dbanie o higienę jamy ustnej

Rodzice niekiedy mają błędne przekonanie odnośnie zdrowia zębów swoich pociech. Część z nich zakłada, że skoro zęby mleczne wypadają, to nie muszą oni aż tak intensywnie dbać o higienę jamy ustnej dziecka. Nie jest to jednak prawda. W obrębie zębów mlecznych może rozwinąć się próchnica. Jeśli nie zostanie ona wyleczona, obejmie zęby stałe, które czekają na wyrżnięcie się w kościach szczęki i żuchwy. Mycie zębów w szkole i przedszkolu jest więc niezwykle ważnym punktem dbania o zdrowie jamy ustnej wszystkich maluchów. Szczotkowanie pozwala usunąć pozostałości jedzenia, które są pożywką dla bakterii wywołujących ubytki w zębach. Zmniejsza to ryzyko rozwoju m.in. próchnicy i chorób dziąseł.

Utrwalanie zdrowych nawyków higienicznych

Przedszkolne mycie zębów pomaga wytworzyć zdrowe nawyki u dzieci. Czasem zdarza się, że maluchy z niechęcią podchodzą do mycia zębów, co niestety może mieć swoje konsekwencje w przyszłości. Przyjazna atmosfera, kolorowe szczoteczki i kubeczki oraz towarzystwo kolegów i koleżanek sprzyja zmianie odczuć dziecka w związku z utrzymywaniem higieny jamy ustnej. Ma to duże znaczenie, ponieważ gdy dziecko wyrobi wcześnie nawyk dbania o zęby, to znacznie wzrosną szanse na to, że utrzyma go w dorosłym życiu.

Zapobieganie chorobom jamy ustnej

Profilaktyka mycia zębów w przedszkolu i szkole podstawowej ma za zadanie zapobiegać rozwojowi chorób jamy ustnej. Jak już wspomniano, dzieci są narażone na rozwój próchnicy (i jej powikłań), a także schorzeń dziąseł. Wiele maluchów (oraz starszych dzieci) nie lubi wizyt u dentysty, a jeszcze bardziej nie przepada za leczeniem zębów. Z tego powodu zdecydowanie lepiej jest zapobiegać, niż leczyć. Ponadto wczesny nacisk na profilaktykę chorób zębów zapewne zaowocuje w przyszłości.

Jak zachęcić dzieci do mycia zębów w przedszkolu?

Dzieci można zachęcić do mycia zębów na wiele sposobów. Wśród nich wymienia się m.in.:

• kupno kolorowej szczoteczki i kubka do przedszkola np. z ulubionymi bohaterami z bajek;
• wybranie pasty o smaku, który będzie maluchowi odpowiadał;
• zaangażowanie dziecka do wybrania szczoteczki do zębów i pasty w sklepie;
• wspólne mycie zębów, aby dziecko zobaczyło, że jest to czynność, którą rodzice również codziennie wykonują;
• pozwalanie na samodzielne umycie zębów, a potem poprawianie po nim;
• zamianę ról – gdy rodzic myje zęby dziecku, to dziecko w nagrodę myje zęby rodzicowi;
• delikatne obchodzenie się z zębami dziecka, przyjazną atmosferę, brak pośpiechu.

Budowanie nawyku mycia zębów jest niezwykle ważne, ponieważ jest to czynność, którą powinno się wykonywać codziennie, do końca życia. Pierwsze doświadczenia dziecka są niezwykle istotne i mogą zaważyć o jego dalszym podejściu do dbania o higienę jamy ustnej. Przykładowo okazywanie zniecierpliwienia bądź irytacji może sprawić, że czynność ta będzie dziecku się źle kojarzyć. Warto więc uzbroić się w cierpliwość i jak najlepiej wspierać malucha w tym czasie.

Mycie zębów w przedszkolu – jak powinno przebiegać?

Mycie zębów w przedszkolu i szkole może stanowić spore wyzwanie organizacyjne dla opiekunów. Aby proces ten przebiegał sprawnie, placówka powinna posiadać odpowiednią ilość umywalek, aby przy jednej zęby szczotkowało maksymalnie 1-3 dzieci. Warto również poprosić rodziców, by podpisali szczoteczki swoich pociech. Należy zachęcać dzieci do szczotkowania po każdym posiłku. Ważne jest również wsparcie i cierpliwość opiekunów przy pomaganiu najmłodszym w tej czynności. Dla ułatwienia i usprawnienia całej procedury można co jakiś czas przypominać dzieciom podstawowe zasady prawidłowego mycia zębów. Niektórym z nich łatwiej jest przyswajać informacje z obrazków, dlatego w łazience przedszkolnej powinny znajdować się proste i atrakcyjne, wizualne instrukcje higieny jamy ustnej.

Wybierz odpowiednią pastę dla dziecka

Przy wyborze pasty do zębów dla dziecka powinno się zwracać uwagę na kilka podstawowych kwestii. Pierwszą z nich jest zawartość fluoru. Europejska Akademia Stomatologii Dziecięcej (ang. European Academy of paediatric Dentistry – EApD) rekomenduje u dzieci do 6. roku życia nakładanie na szczoteczkę porcji pasty do wielkości ziarna groszku. Stężenie fluoru w paście do zębów u dzieci od 6. miesiąca do 2. roku życia powinno wynosić 500 ppm, natomiast od 2. do 6. r.ż. – 1000 ppm. Pasta do zębów dla dzieci w wieku szkolnym (od 6. do 12. r.ż.) powinna zawierać 1500 ppm fluoru. Obecnie w sklepach jest bardzo duży wybór past do zębów przeznaczonych dla dzieci. Pasty Jordan Kids (dla dzieci w wieku 0-5 lat) i Jordan Junior (6-12 lat) mają odpowiednią dla wieku zawartość fluoru oraz są dostępne w kilku smakach. Dostępna jest również pasta Jordan Green Clean dla dzieci w biodegradowalnym, przyjaznym dla środowiska opakowaniu.

Wybierz odpowiednią szczoteczkę do zębów dla dziecka

Wybór odpowiedniego kubeczka i szczoteczki do przedszkola jest tak samo ważny, jak wybór właściwej pasty. Szczoteczka do zębów dla przedszkolaka powinna mieć miękkie włosie i zaokrągloną główkę. Dodatkowym atutem będzie szersza i dłuższa rękojeść, aby rodzic mógł umieścić na szczoteczce również swoją dłoń. Szczoteczkę do zębów dziecka należy regularnie wymieniać. Zaleca się robić to nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Szczoteczki do zębów dla dzieci powinny również zachęcać pociechę do utrzymywania higieny jamy ustnej. Warto więc wybrać szczotki kolorowe lub z ulubionymi postaciami z bajek. Trafnym zakupem mogą okazać się szczoteczki dla dzieci od Jordan. Są one zaprojektowane tak, aby spełniać potrzeby najmłodszych i w jak największym stopniu ułatwiać im naukę mycia zębów. Dla dzieci w wieku 0-2 lat dostępna jest mała szczoteczka z owalną, szeroką rączką. Maluchy w wieku 3-5 lat mogą skorzystać z nieco większej szczoteczki o lekko zaokrąglonej rękojeści i z wizerunkiem pingwinka, królika czy innych postaci. Szczoteczka dla starszych dzieci ma 4 wersje kolorystyczne oraz wydłużoną rączkę.

Szczoteczka i kubek do przedszkola – jak przechowywać?

Kubeczek i szczoteczkę do przedszkola powinno się przechowywać w warunkach, sprzyjających ich wyschnięciu. Jeśli chodzi o kubeczek, warto zadbać, by na jego dnie nie gromadziła się woda. Szczoteczki powinny być ułożone główkami do góry. Dopuszczalne jest trzymanie ich w specjalnym pojemniku. Jednak przy jego wyborze trzeba zwracać uwagę na to, aby miał np. otwory umożliwiające dostęp powietrza i schnięcie szczoteczki. W przeciwnym razie wewnątrz pojemnika i na szczoteczce zostaje wilgoć, która tworzy idealne warunki do rozwoju bakterii i pleśni. Jeśli dziecko zostawia szczoteczkę i kubek w przedszkolu i szkole, panie przedszkolanki oraz wychowawczynie powinny dopilnować, aby przechowywać je w zamkniętych szafkach, do których najmłodsi nie mają dostępu. Każde dziecko otrzymuje swoją szczoteczkę, dopiero gdy nadchodzi pora mycia zębów.

Bibliografia:

1. Health, Toothbrushing – children [na:] „Vic.gov.au”, https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/toothbrushing-children, 2013 r.
2. Zalecenia MZ i GIS dotyczące szczotkowania zębów u dzieci w przedszkolach w okresie epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 – Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gryfinie – Portal Gov.pl [na:] „Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gryfinie”, https://www.gov.pl/web/psse-gryfino/szczotkowanie-zebow, 2021 r.
3. Korporowicz, E., Rożniatowski, P., Sobiech, P., Katarzyna, K., Zakład, S., Dziecięcej, W., & Medyczny. (n.d.). Rodzaj i ilość past do zębów używanych przez rodziców u dzieci w wieku od 1 do 7 lat. Retrieved December 10, 2023,  [na] http://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2015/01/ns_2014_124-126.pdf [za]: Guidelines on the use of fluoride in children: an EAPD policy document. European Archives of Paediatric Dentistry 2009.
4. Zalecenia higieny jamy ustnej dla dzieci i młodzieży. (n.d.). www.mp.pl [na] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/pielegnacja/274642